In het verre verleden bestond het Nederlandse rivierenlandschap uit
ongecontroleerde stromen die voortdurend hun eigen bedding verlegden.
Vanaf de veertiende eeuw zijn door menselijk
ingrijpen meer gereguleerde stromen ontstaan. Onder andere door de bouw van
dijken werden de grote rivieren gecontroleerd door het landschap geleid.
IJstijd
Gletsjers die zo’n 150.000
jaar geleden tijdens de voorlaatste IJstijd tot halverwege ons land oprukten,
hebben grote invloed gehad op de loop van de grote rivieren.
De ijsmassa's veroorzaakten
stuwwallen, die nu nog herkenbaar zijn als Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, het
Rijk van Nijmegen en het Montferland. De door deze stuwwallen opgeworpen muur heeft
zowel de Rijn als de Maas in westelijke stroomrichting gedwongen.
Rijn, Maas en Schelde
Het huidige Nederlandse rivierenlandschap omvat de stroomgebieden van Rijn, Maas en Schelde. Zij vormen in het zuidwestelijk deel van ons land een in de Noordzee uitmondende delta.
De Rijn vertakt na binnenkomst in ons land in de IJssel, de Waal en de Nederrijn/Lek.
De IJssel stroomt vanaf Westervoort in noordelijke richting en mondt nabij Kampen via het Ketelmeer uit in het IJsselmeer.
Nederlands rivierenlandschap ten voeten uit; de IJssel bij Doesburg
De Waal bij Varik
De Waal bij Zaltbommel met de brug in de A2
De Waal loopt via Nijmegen en Zaltbommel naar het westen en gaat nabij Gorinchem over in de Merwede. Deze rivier splitst zich weer in Boven- en Nieuwe Merwede. De Boven-Merwede krijgt bij Dordrecht twee armen. De ene gaat via de Noord naar de Nieuwe Maas om na Rotterdam via de Nieuwe Waterweg in de Noordzee uit te monden. De zuidelijke arm is de Oude Maas, die tegenover Vlaardingen in de Nieuwe Maas stroomt en eerder als Dordtse Kil afbuigt naar het Hollandsch Diep.
De Lek bij Tienhoven
De Nederrijn loopt noordelijk vrijwel evenwijdig aan de Waal en heet Lek vanaf Wijk bij Duurstede. Na Krimpen a/d Lek gaat deze rivier over in de Nieuwe Maas, die via de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland uitmondt in de Noordzee.
De Lekbrug in de A2 bij Vianen
Reportages Nederlandse rivieren:
De Rijn in Nederland
(in aanbouw)
Linge langste geheel in Nederland stromende rivier